SportLogia
Vol. 7, Issue 1, Jun 2011.
KOŠARKA NA PROSTORIMA BIVŠE JUGOSLAVIJE OD 1. JANUARA 1942. DO 9. MAJA 1945. GODINE
Pavlović Petar1, Simović Slobodan1, Pantelić Kristina1 i Grgić Zrinko2
1 Fakultet fizičkog vaspitanja i sporta, Banja Luka, Bosna i Hercegovina
2 Hrvatski športski muzej, Zagreb, Hrvatska
PREGLEDNI NAUČNI ČLANAK
doi:10.5550/sgia.110701.se.045P
COBISS.BH-ID: 2098968
UDK: 796.323.072.4"1942/1945"
Sažetak PUNI TEKST(.pdf)
Razvoj košarke za vrijeme II svjetskog rata na prostorima bivše Jugoslavije, nije dovoljno istražen. Iako se košarka igrala, sa gotovo istim intenzitetom kao i prije rata, dugo vremena se o tome ćutalo i malo pisalo. U periodu o kome je riječ (1942-1945) u Beogradu je postojalo više sportskih klubova: Sk. 1913, Bask, Bsk, Btk, Bob, Obilić, Sask, Bankarac, Izbjeglice, klub Vladana Matića i dr. u kojima se igrala košarka u novoformiranim ekipama. Pored odigravanja brojnih međusobnih utakmica, priređivanja prvenstava, klubovi su radili i na popularizaciji košarke, prvenstveno među omladinom. Pored Beograda, košarka se igrala i u drugim mjestima: Novom Sadu, Subotici, Petrovgradu, Šapcu, Kragujevcu, Nišu, Prizrenu, Splitu, Zadru, Dubrovniku, Šibeniku, Kotoru i dr. sa različitim intenzitetom. Najveći broj utakmica i prvenstava odigran je tokom 1942. i 1943. godine. Prilikom pisanja rada korišćena je istorijska metoda (pronalaženje primarnih istorijskih izvora, njihovo analiziranje, kao i pronalaženje i analiziranje sekundarnih izvora). Pregledani su i konsultovani brojni izvori koji su nastali u to vrijeme (časopisi, novine, listovi, zapisnici, izvještaji, prepiske i dr.), a nalaze se u: arhivima, bibliotekama, institutima, privatnim arhivima i muzejima sporta bivše Jugoslavije, kao i relevantni izvori koji su nastajali poslije toga perioda.
Ključne riječi: košarka, Drugi svjetski rat, takmičenja, "Novo vreme.".
Literatura
Balog, A. (1956). Razvoj košarkaškog sporta sa osvrtom na NR Srbiju u vremenu od 1945-1955. godine. Beograd: Institut fizičke kulture.
Danas osnivačka skupština Saveza sudija. (1943, 14. decembar). Novo vreme, str. 5.
Danas počinje turnir Saveza košarke. (1943, 15. maj). Novo vreme, str. 4.
Dvoboj gospode SK 1913 – BTK. (1943, 9. juli). Novo vreme, str. 4.
Đikanović, S. (1972). Društveno-ekonomska uslovljenost razvoja košarke u Metohiji za poslednjih deset godina. Diplomski rad. Univerzitet u Beogradu, Fakultet fizičke kulture.
I košarkaši igraju za Crveni Krst. (1943, 11. septembar). Novo vreme, str. 4.
Jajčević, Z. (1987). Sportska publicistika u Hrvatskoj. Prilozi za povijest sportske publicistike. Zagreb: Knjižnice grada Zagreba.
Kobali, M. (1986). Stvaranje košarke u Zagrebu. Povijest sporta, 67, 33−40.
Kokalj-Kovačević, M. (2003). Šport med Drugo svetovno vojno. (Sport prije Drugog svjetskog
rata). U Seminar za mentorje zgodovinskih kružokov (str. 62−65). Ljubljana: Društvo prijateljev mladine Slovenije.
Košarka i odbojka u Šapcu. (1942, 6. avgust). Novo vreme, str. 5
Košarkaška nostalgija. n.d. Preuzeto 4. oktobra 2006. godine sa web sajta: http://hrsport.net/Sportnetklub/Tema.aspx?pID=1197544.
Marić, D. (1996). Povijest zadarske košarke 1930.-1995. Zadar: Zadiz.
Marović, D. (1982). Počeci košarke u Splitu. Povijest sporta, 53(13), 323-−332.
Miklović, A. (1972). Evolucija košarke u Novom Sadu. Diplomski rad. Univerzitet u Sarajevu, Visoka škola tjelesne kulture.
Morina, A. (1968). Evolucija košarke u APK. Diplomski rad. Univerzitet u Sarajevu, Visoka škola tjelesne kulture.
Na prvi dan Uskrsa igraju. (1942, 1. april). Novo vreme, str. 5.
Na Uskrs se igraju zanimljive utakmice. (1943, 22. april). Novo vreme, str. 4.
Nenadović, D. (1942a, 11. maj). Obilić je uspeo da se revanšira S.k. 1913 sa 30 : 17 (10 : 13). Novo vreme, str.5.
Nenadović, D. (1942b, 14. april). Košarka se sviđa našoj sportskoj publici. Novo vreme, str. 5.
Nenadović, D. (1942c, 14. avgust). Nacionalna služba skup svih sportista. Novo vreme, str. 8.
Nenadović, D. (1942d, 18. avgust). Nacionalna služba Beograd 31 : 20 (13 : 8). Novo vreme, str. 5.
Oko 1500 gledalaca na utakmici košarke. (1942, 18. april). Kolo, str. 27.
Paleka, V. (1976). Razvoj košarke u Zadru. Diplomski rad. Univerzitet u Zagrebu, Fakultet fizičke kulture.
Paunić, S. (1981). Geneza i razvoj košarke u Jugoslaviji. Doktorska disertacija, Univerzitet u Beogradu,
Fakultet fizičke kulture.
Paunić, S. (2007). Geneza i razvoj košarke. Kovin: Ženski košarkaški klub.
Pavlin, T. (2005). Telesno, kulturno in športno organizaovenje na slovenskom pred Prvo svetovno vojno in po njej (Tjelesno, kulturno i sportsko organizovanje u Sloveniji prije i nakon I svjetskog rata). Ljubljana: Fakultet za šport.
Pavlović, D. P. (1989). Fizička kultura u NOB na teritoriji današnje SR BiH u vremenu od 27. jula 1941. do 9. maja 1945. godine. Neobjavljena doktorska disertacija. Univerzitet u Novom Sadu, Fakultet fizičke kulture.
Petrić, T. (2000). Zašto je Split „najsportskiji grad na svitu“. Nima sporta do Splita. Slobodna Dalmacija, 21. februar 2000. Preuzeto: http://arhivaslobodna dalmacija.hr/2000221/prilozisp2-htm.
Petrović, Z. (1969). Razvoj košarke u Kragujevcu. Diplomski rad. Univerzitet u Beogradu, Fakultet fizičkog vaspitanja.
Prva utakmica BSK – SK 1913. (1942, 12. april). Novo vreme, str. 5.
Simović, S., Pavlović, P., Pantelić, K., & Grgić, Z. (2010). Basketball in the Territory of Former Yugoslavia in 1941. SportLogia, 6(2), 11−25. http://dx.doi.org/10.5550/sgia.1002011 
Sokolović, M. (1975). Sve o košarci. Sportska biblioteka. Gornji Milanovac: NIP „Dečije novine“.
Stojković, S. (2005). Nebojša Popović uvek prvi. Beograd: Košarkaški savez Srbije i Crne Gore, Košarkaška fondacija.
Šporske igre I svesak Košarka. (1942). Zagreb: Upravno zapovedništvo ustaške mladeži, Odjel za tjelesni odgoj.
Turnir u košarci i odbojci za pehar BTK-a. (1942, 16. maj). Novo vreme, str. 5.
