SportLogia
Vol. 19, Broj 1, Decembar 2023.
111 GODINA ZA 1 SEKUNDU
Dragan Ž. Perišić, Voja M. Milosavljević i Željko M. Rajković
Visoka sportska škola za obrazovanje trenera i sportskih menadžera Fudbalska akademija Beograd, Departman za trenere fudbala, Beograd, Srbija
Univerzitet u Beogradu, Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja, Katedra za individualne sportove, Beograd, Srbija
Stručni članak
10.7251/SGIA2319092P
UDK: 796.42-054.65:796.412
Sažetak
Od svih atletskih disciplina najatraktivnija je 100m sprint za muškarce. Ova disciplina ima svoj dug razvoj, dok svetski rekord Međunarodna Asocijacija Atletskih Federacija beleži tek 111 godina. Za navedeni period Svetski rekord je obaran 67 puta, a rekord Donalda Lipinkota iz 1912. (10,6s) poboljšan je za „samo“ jednu sekundu i sada iznosi 9,58s (Jusein Bolt, 2009.). Ovaj članak analizira kretanje Svetskog rekorda na 100m, od trenutka kada se zvanično vodi evidencija, pa do današnjih dana, ali daje i prognozu o njegovom daljem razvoju i značaju. Radi lakšeg tumačenja rezultata, progresija svetskog rekorda na 100m za muškarce, razmatrana je u tri vremenska perioda: Prvi period – od 1912. do 1945., drugi period – od 1946. do 1983., i treći period – od 1983. do 2023. Efekat beleženja najboljih svetskih vremena na 100m u sprintu za muškarce je značajan i višestran, dok obuhvatajući sve segmente atletike u višeznačnu povezanost poseduje i međusobno suprotstavljene prognostičke kvalitete. U bližoj budućnosti se, usled sportske stručne analize, ne očekuje obaranje svetskog rekorda u disciplini 100m sprint za muškarce. Suprotno, dublja filozofska analiza daje projekciju izmene pravila, višestruka olakšanja, kao i agresivne promene na ljudskom telu kako bi se omogućili novi rekordi i posredno, propagandno produžio vek savremenog društva i sakrio sumrak civilizacije koji je pred nama.
Ključne riječi: atletika, sprint, 100m, svetski rekord, Svetska prvenstva, Olimpijske igre
Literatura
Bakov, J. (1961). Kod nas postoji danas atletski život, piščevo izdanje, Ruski Krstur.
Britten, J. F. (1894). Former Clock and Watchmakers and their Work. London: E. & F.N. Spon.
Despot, N. (1951). Atletika, Sportska stručna biblioteka, Zagreb.
Dik, F. (1980). Trening vrhunskih atletičara, „Partizan“ Novinska izdavačka propagandna radna organizacija Saveza za fizičku kulturu Jugoslavije, Beograd.
Dikić, N. (2007). 100 pitanja o dopingu, SIA, Beograd.
Gavrilović, D. (2011). Velikan srpskoga sporta pukovnik Dragomir Nikolajević, SIA, Beograd.
Grujić, B. (1972). Englesko srpkohrvatski školski rečnik, Grafički Zavod, Titograd.
Hymans, R. (2020). Progression of World Athletics Records, World Athletics, Monaco.
Ilić, S., Mijatović, S. (2006). Istorija fizičke kulture I i II deo, Staro doba i srednji vek, Novi vek i savremeno doba, Treće izmenjeno i dopunjeno izdanje, „D.T.A TRADE“d.o.o., Beograd.
Jotov, N., Perišić, D., Milosavljević, V., Miletić, V. (2022). Perspektiva razvoja atletskog programa kroz prizmu Olimpijskih igara, Zbornik radova, 9. Međunarodna naučna konferencija „Antropološki i teoantropološki pogled na fizičke aktivnosti od Konstantina Velikog do danas, Fakultet za sport i fizičko vaspitanje u Leposaviću, Univerzitet u Prištini – Kosovska Mitrovica, Kopaonik, str. 261-265. UDC: 796.42.032.2
Larrosa, M. (2016). Time & Sport, Measuring Time, 1st Edition, IOC, The Olympic Museum Laussane.
Marinković, A. (1984). Atletika, Priručnik za ideo-motornu obuku sporta, SIA, Beograd.
Martinović, D, Branković, D. i Živanović, V. (2013): Pedagoška delatnost nastavnika fizičkog vaspitanja, Obrazovna tehnologija, 1/2013, str. 9-18. UDC: 37.037
Miletić, V., Rajković, Ž., Vidaković, H. M. (2016). Aktivnosti u prirodi – prostor oslobođen „okova“ takmičarskih rezultata, Knjiga sažetaka 3. Međunarodna naučna konferencija „Antropološki i teoantropološki pogled na fizičke aktivnosti od Konstantina velikog do danas, Kopaonik, str 24-25.
Mitrović, D., Kantar, M., Rajković, Ž., Miletić, V. (2019). Predlog kriterijuma za određivanje nadležnih Granskih sportskih saveza za sportske grane i oblasti sporta u Republici Srbiji, Knjiga radova 1. Nacionalne naučne i stručne konferencije ”Aktuelnosti u teoriji i praksi sporta, fizičkog vaspitanja i rekreacije”, Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja Univerziteta u Beogradu, str 202-208. UDK 796/799(497.11)
Perišić, D. (2011). Uticaj svetskog rekorda na razvoj atletike, Doktorska disertacija, Univerzitet u Beogradu, Fakultet sporta i fizičkog vaspiranja, Beograd
Perišić, D., Milosavljević V., Jotov N., Rajković Ž. (2022). Fenomen svetskih rekorda u atletici, Zbornik radova, 9. Međunarodna naučna konferencija „Antropološki i teoantropološki pogled na fizičke aktivnosti od Konstantina Velikog do danas, Fakultet za sport i fizičko vaspitanje u Leposaviću, Univerzitet u Prištini – Kosovska Mitrovica, Kopaonik, str. 266-271. UDC: 796.42.092.2 796.092.2
Simonović, D. (1989). Pobuna robota, Zapis, Beograd.
Simonović, D. (1995). Sport, kapitalizam, destrukcija, Lorka, Beograd.
Skembler, G. (2007). Sport i društvo, istorija moć i kultura, CLIO, Beograd.
Stefanović, Đ. (1992a). Atletika 2, nastanak i razvoj atletskih disciplina, Fakultet fizičke kulture Univerziteta u Beogradu, Beograd.
Stefanović, Đ. (1992b). Atletika 1, Tehnika, Fakultet fizičke kulture Univerziteta u Beogradu, Beograd.
Stefanović, Đ. (2006). Teorija i praksa sportskog treninga I deo, Gnosis, Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja Univerziteta u Beograd.
Stojković, S. (1989). Ubija li sport, Filip Višnjić, Beograd.
Tomić, D. (1995). Socius Homo Sportikus, SIA, Beograd.
Ćirić, A. (1996). Igre u Olimpiji, Vreme knjige, Beograd.
Vidaković, H. M., Ilarion, Đ., Miletić, V., Rajković, Ž., Bogdanović, Z., Milovanović, B. (2016). Teoantroploški pogled na ljudsko telo i sport od Konstantina Velikog do danas, Knjiga sažetaka 3. Međunarodna naučna konferencija: Antropološki i teoantropološki pogled na fizičke aktivnosti od Konstantina Velikog do danas, Kopaonik, str 55-56.
Vidaković, H. M., Ilarion, Đ., Miletić, V., Rajković, Ž., Bogdanović, Z., Milovanović, B. (2016). Teoantroploški pogled na ljudsko telo i sport od Konstantina Velikog do danas, Knjiga sažetaka 3. Međunarodna naučna konferencija: Antropološki i teoantropološki pogled na fizičke aktivnosti od Konstantina Velikog do danas, Kopaonik, str 55-56.
Vujaklija, M. (1980). Leksikon stranih reči i izraza, Prosveta, Beograd.
Primljeno: 29.9.2023.
Odobreno: 31.10.2023.
Korespodencija:
prof. dr Željko Rajković
Univerzitet u Beogradu, Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja
Blagoja Parovića 156, 11030, Beograd, Srbija
